Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là nhiễm trùng do vi-rút viêm gan B gây ra.

Bệnh có thể gây ra các triệu chứng ngắn hạn, được gọi là nhiễm trùng cấp tính. Đôi khi, cơ thể sẽ loại bỏ, hoặc "làm sạch" vi-rút, trong vòng 6 tháng sau khi bị nhiễm. Khi vi-rút đã được làm sạch, người ta không thể bị nhiễm lại hoặc truyền vi-rút sang cho người khác.

Một số người bị nhiễm viêm gan B không loại bỏ được vi-rút và bị nhiễm suốt đời, được gọi là nhiễm trùng mãn tính. Viêm gan B mãn tính có thể gây tổn thương gan, ung thư gan hoặc suy gan. Thuốc men có thể giúp ngăn ngừa các bệnh nặng về gan.

Viêm gan B lây lan ra sao?

Viêm gan B có thể lây lan qua sự tiếp xúc với máu có chứa viêm gan B. Nếu máu hoặc các chất dịch cơ thể bị nhiễm bệnh xâm nhập vào máu của người khác, người đó có thể nhiễm bệnh. Việc này có thể xảy ra qua da bị đứt hoặc bị đâm thủng, qua màng nhầy (ở miệng hoặc bộ phận sinh dục), hoặc qua mắt.

• Bệnh có thể lây lan qua:
• quan hệ tình dục qua âm đạo, miệng hoặc hậu môn không được bảo vệ (không dùng bao cao su hoặc màng chắn miệng)
• từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai hoặc khi sinh nở
• thiết bị hoặc vật dụng cá nhân dùng chung, chẳng hạn như kim chích, ống chích, bàn chải đánh răng, dao cạo, đồ chơi tình dục, hoặc dụng cụ y tế không được khử trùng.

Viêm gan B không lây lan qua sự tiếp xúc thông thường như ôm hoặc nắm tay, hôn má, ho hoặc hắt hơi, hoặc dùng chung thức ăn hoặc đồ dùng.

Các triệu chứng của viêm gan B?

Viêm gan B cấp tính

Nhiều người bị nhiễm viêm gan B cấp tính sẽ không có triệu chứng.

Với người có triệu chứng thì đây thường là:

• bị sốt
• không cảm thấy đói, hoặc chán ăn
• cảm thấy bị bệnh (buồn nôn và/hoặc ói mửa)
• đau bụng
• cảm thấy mệt mỏi
• nước tiểu sẫm màu hoặc phân nhạt màu
• da và mắt có màu vàng (vàng da)

Các triệu chứng thường bắt đầu khoảng 1 đến 4 tháng sau khi bị nhiễm trùng và kéo dài nhiều tuần.

Người bị viêm gan B cấp tính có thể “loại bỏ” vi-rút và khỏe lại mà không cần được điều trị.

Viêm gan B mãn tính

Viêm gan B mãn tính là khi cơ thể không “loại bỏ” được nhiễm trùng lúc đầu trong 6 tháng đầu tiên.

Không phải tất cả mọi người bị viêm gan B mãn tính đều có triệu chứng. Một số người có thể có các triệu chứng giống như nhiễm viêm gan B cấp tính. Đôi khi người đó sẽ không có triệu chứng cho đến khi họ bị các vấn đề nghiêm trọng hơn về gan. Nhiễm viêm gan B mãn tính là bệnh nặng và có thể làm tổn thương gan (xơ gan), ung thư gan hoặc suy gan. Những bệnh này có thể làm chết người.

Để biết thêm chi tiết, xem How is hepatitis B treated? (Viêm gan B được chữa trị ra sao?)

Ai có nhiều nguy cơ bị viêm gan B nhất?

Người chưa từng bị viêm gan B hoặc chưa chích ngừa viêm gan B đều có nguy cơ nhiễm viêm gan B.

Người có thêm nhiều nguy cơ nhiễm viêm gan B là:

• người sinh ra ở những nơi trên thế giới có bệnh viêm gan B phổ biến hơn (như Đông Nam Á, Tây Thái Bình Dương hoặc các vùng ở Châu Phi)
• người đã từng chích ma túy
• người ở trong tù
• người có quan hệ tình dục không an toàn (không dùng bao cao su hoặc màng chắn miệng)
• người đã dùng thiết bị không được tiệt trùng để đâm thủng da. Đây gồm người đã xăm mình, xỏ da, đã trải qua các phẫu thuật thẩm mỹ hoặc y khoa ở nước ngoài
• đàn ông quan hệ tình dục với đàn ông
• em bé do mẹ bị viêm gan B sinh ra
• người sống với người bị viêm gan B và chưa được chích ngừa đầy đủ
• người làm việc ở nơi có thể bị thương do kim chích, ví dụ như nơi chăm sóc y tế

Tôi làm sao để bảo vệ cho mình khỏi bị viêm gan B?

Chích ngừa là biện pháp bảo vệ tốt nhất tránh viêm gan B.

Tất cả trẻ em và người trong các nhóm có nguy cơ cao nên được chích ngừa theo lịch trình. Người chưa được chích ngừa nên hỏi bác sĩ về việc có nên chích ngừa viêm gan B hay không.

Chích ngừa miễn phí cho trẻ em và nên có ở các độ tuổi như sau:

• ngay khi mới sinh
• sau 6 tuần
• 4 tháng
• 6 tháng

Tất cả các liều thuốc chích đều quan trọng để được bảo vệ lâu dài.

Người dưới 20 tuổi chưa được chích ngừa viêm gan B khi còn nhỏ, người tị nạn và người nhập cư theo diện nhân đạo ở mọi lứa tuổi cũng có thể đủ điều kiện để được chích ngừa miễn phí.

Mọi người cũng có thể tự bảo vệ mình tránh viêm gan B bằng cách:

• luôn dùng bao cao su hoặc màng chắn miệng khi quan hệ tình dục
• không bao giờ dùng chung kim chích, ống chích và các dụng cụ để chích khác
• bảo đảm tiệt trùng các dụng cụ dùng để xăm mình, châm cứu, và xỏ da
• không tiếp xúc trực tiếp với các chất dịch cơ thể của người khác (ví dụ: đeo găng tay để băng bó vết thương và lau chùi vết máu và các chất dịch cơ thể khác)
• không dùng chung đồ dùng cá nhân như dao cạo, bàn chải đánh răng, hoặc đồ chơi tình dục.

Thông tin cho người có sự tiếp xúc gần gũi với viêm gan B

Tất cả các bạn tình và người sống chung với người bị nhiễm viêm gan B mãn tính nên:

• làm xét nghiệm viêm gan B (thử máu)
• chích ngừa nếu chưa được miễn dịch. Người chưa được chích ngừa khi còn nhỏ nên hỏi bác sĩ về cách để được chích ngừa theo lịch trình.

Thuốc phòng bệnh sau tiếp xúc (PEP) là một loại thuốc có thể ngăn ngừa nhiễm trùng ở người mới tiếp xúc với viêm gan B. Ai nghĩ là mình đã có sự tiếp xúc nguy cơ cao với người bị viêm gan B nên liên lạc với bác sĩ. Không cần dùng PEP ngừa Viêm gan B đối với người đã được chích ngừa viêm gan B và đã được miễn dịch.

Xét nghiệm trong thời kỳ mang thai

Trong khi mang thai, phụ nữ sẽ được làm xét nghiệm viêm gan B trong việc chăm sóc thông thường. Như vậy khiến họ có thể được điều trị trong khi mang thai và giảm nguy cơ em bé bị viêm gan B.

Để biết thêm thông tin về viêm gan B khi mang thai, xem ‘Tôi nên làm gì nếu có xét nghiệm dương tính với viêm gan B?’

Viêm gan B được chẩn đoán ra sao?

Viêm gan B được chẩn đoán bằng cách thử máu.

Có thể mất nhiều tuần sau lần tiếp xúc đầu tiên thì xét nghiệm mới có kết quả dương tính. Có thể cần làm xét nghiệm nhiều lần.

Thử máu có thể cho biết ai có bị viêm gan B hay không. Thử máu cũng có thể cho biết nếu người này đã từng bị viêm gan B trước đây, đã "loại bỏ" được vi-rút và không còn khả năng lây nhiễm nữa.

Có thể cần làm các xét nghiệm khác (như chụp hình gan) nếu thử máu cho thấy bị viêm gan B mãn tính.

Viêm gan B được chữa trị ra sao?

Viêm gan B cấp tính

• Một số người sẽ tự khỏi mà không cần dùng thuốc hoặc được chữa trị
• Nên nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ, và uống nhiều nước
• Nếu các triệu chứng nặng hơn, có thể cần dùng thuốc kháng vi-rút hoặc nhập viện.

Viêm gan B mãn tính

• Điều rất quan trọng là người bị viêm gan B mãn tính phải đi bác sĩ khám sức khỏe định kỳ. Đây gồm có làm xét nghiệm chức năng gan và/hoặc chụp hình gan ít nhất mỗi 6 đến 12 tháng một lần. Các xét nghiệm này giúp bảo đảm bắt đầu chữa trị ngay khi cần để giúp ngăn gan khỏi bị tổn thương.
• Thuốc kháng vi-rút có sẵn tùy theo giai đoạn nhiễm trùng – là điều chỉ có thể được phát hiện qua các xét nghiệm thường xuyên.
• Không phải tất cả những người bị viêm gan B mãn tính đều cần dùng thuốc. Tuy nhiên, bệnh nhân cần dùng thuốc thường sẽ phải dùng thuốc suốt đời.

Tôi nên làm gì nếu xét nghiệm dương tính với viêm gan B?

Nếu được chẩn đoán bị viêm gan B, quý vị nên:

• hỏi bác sĩ để hiểu về những bước tiếp theo
• nghĩ về các bạn tình và những người sống trong nhà quý vị. Họ nên hỏi bác sĩ về cách tự bảo vệ cho mình, kể cả việc làm xét nghiệm và chích ngừa. Nói cho bác sĩ hoặc y tá biết về những bạn tình mà quý vị nghĩ có thể gặp nguy cơ. Bác sĩ hoặc y tá có thể giúp quý vị nói cho họ biết. Việc này có thể được làm ẩn danh và họ không cần biết quý vị là ai.

Nếu quý vị bị viêm gan B và đang mang thai, hoặc dự tính có thai, hãy bảo đảm bàn thảo với bác sĩ. Tùy theo kết quả thử máu, quý vị có thể cần được chữa trị trong khi mang thai. Trẻ sơ sinh của bà mẹ có xét nghiệm dương tính với viêm gan B sẽ cần được điều trị thêm ngay khi sinh. Đây gồm có việc chích globulin miễn dịch (kháng thể) chống viêm gan B cùng với chích ngừa viêm gan B thông thường. Các phương pháp điều trị này rất quan trọng để giảm nguy cơ trẻ sơ sinh bị viêm gan B.

Để biết thêm chi tiết, xem Hepatitis B vaccination for babies (Chích ngừa viêm gan B cho trẻ sơ sinh).

Để biết thêm chi tiết

• Hepatitis NSW (Viêm gan NSW) là tổ chức từ thiện bất vụ lợi cung cấp thông tin, hỗ trợ, giới thiệu và vận động cho người bị ảnh hưởng của viêm gan B và C.
• Hepatitis Infoline (Đường dây thông tin Viêm gan) cung cấp thông tin, hỗ trợ và giới thiệu trên khắp NSW. Đây là dịch vụ miễn phí và bảo mật, qua số điện thoại 1800 803 990.
• Multicultural HIV and Hepatitis Service (Dịch vụ Đa văn hóa về HIV và Viêm gan) cung cấp hỗ trợ và thông tin về viêm gan cho người thuộc các cộng đồng đa dạng về văn hóa và ngôn ngữ. Có ở số điện thoại (02) 9515 1234 hoặc 1800 108 098 (Cuộc gọi miễn phí - bên ngoài Sydney).
• Tờ thông tin về chích ngừa Viêm gan B cho trẻ sơ sinh
• ASHM HBV Prescriber map (Bản đồ Bác sĩ cho toa) cung cấp thông tin cập nhật về nơi chốn và chi tiết liên lạc của các bác sĩ chuyên khoa về viêm gan B