कार्बन मोनोअक्साइड भनेको के हो?
कार्बन मोनोअक्साइड एक खतरनाक ग्याँस हो। सास फेर्दा यो ग्याँस शरीरभित्र छिर्यो भने तपाईंलाई बिरामी बनाउन सक्छ वा ज्यान लिन पनि सक्छ।
तपाईँको वरिपरी कार्बन मोनोअक्साइड छ कि छैन भनेर जान्न गाह्रो छ - तपाईंले यसलाई देख्न, सुँघ्न वा सुन्न सक्नुहुन्न।
कार्बन मोनोअक्साइडले कसलाई बढी हानी गर्न सक्छ?
कार्बन मोनोअक्साइडबाट जोकोही पनि बिरामी हुन सक्छ।
केही व्यक्ति अरूभन्दा बढी बिरामी हुन सक्छन्। यसमा निम्न व्यक्तिहरू पर्छन्:
- शिशुहरू
- गर्भवती महिलाहरू
- ज्येष्ठ नागरिकहरू
- केही दीर्घकालीन रोगहरू भएका मानिसहरू, जस्तै मुटु सम्बन्धी समस्या।
कार्बन मोनोअक्साइड कहाँ हुन्छ?
कार्बन मोनोअक्साइड ईन्धन जलाउँदा निस्किन्छ, जस्तै:
- प्राकृतिक ग्याँस
- पेट्रोल
- काठ
- चारकोल
- कोइला।
प्रायः घरहरूमा यी ईन्धनहरू जलाईन्छ , जसले गर्दा कार्बन मोनोअक्साइड बन्छ।
कार्बन मोनोअक्साइड तपाईंको घर भित्रै रहन सक्छ, विशेष गरी ढोका र झ्यालहरू बन्द हुँदा। यसले कार्बन मोनोअक्साइडलाई खतरनाक स्तरसम्म पुर्याउन सक्छ।
म आफू र आफ्नो परिवारलाई कसरी यसबाट सुरक्षित राख्न सक्छु?
बार्बेक्यु, ग्रिल र बाहिरी हीटरहरू
तपाईंको घरभित्र बारबेक्यू, ग्रिल वा बाहिरी ग्यास हीटरहरू नल्याउनुहोस्। यी सामानहरू बाहिरी प्रयोगको लागि मात्र हुन्। यी वस्तुहरूले प्राकृतिक ग्यास, काठ, र चारकोल (मोती वा ईट्टा) जस्ता ईन्धनहरू जलाउँछन्।
यदि तपाईं यी वस्तुहरू घरभित्र प्रयोग गर्नुहुन्छ भने, कार्बन मोनोअक्साइड द्रुत रूपमा खतरनाक स्तरसम्म पुग्न सक्छ।
तपाईंले यस्ता वस्तुलाई भित्र वा बाहिर प्रयोग गर्ने भनेर जानकारी लिनका लागि उक्त वस्तुमा दिइएका निर्देशनहरू हेर्नुहोस्।
पेट्रोल इन्जिनहरू
ढोका वा झ्याल खुल्ला भएको अवस्थामा पनि तपाईंको घर वा ग्यारेज भित्र पेट्रोल इन्जिन भएको वस्तुहरू प्रयोग नगर्नुहोस्।
पेट्रोल इन्जिन हुन सक्ने केही वस्तुहरू हुन्:
- गाडी र डुङ्गाहरू
- प्रेशर वाशरहरू
- धलान काट्ने आरीहरू
- जेनेरेटरहरू।
ग्यास हीटरहरू
यदि तपाईं आफ्नो घरमा ग्यास हीटर प्रयोग गर्नुहुन्छ भने:
- तपाईंले घर भित्र उक्त हीटर प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ वा हुन्न भनेर निश्चित गर्नका लागि निर्देशनहरू हेर्नुहोस्।
- पंजिकृत ग्यास फिटरले कम्तिमा प्रत्येक दुई वर्षमा हीटर जाँच गरेको सुनिश्चित गर्नुहोस्।
- कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म लगाउने बारे सोच्नुहोस् जसले उक्त ग्याँसको स्तर बढेको अवस्थामा चेतावनी दिने छ । कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म धुवाँ अलार्म भन्दा फरक हुन्छ।
म कसरी कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म राख्न सक्छु?
यदि तपाईंले आफ्नो घरमा कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म राख्ने निर्णय गर्नुभयो भने, तपाईंले:
- संयुक्त राज्य अमेरिका (UL2034) वा युरोप (EN50291) को मापदण्ड पूरा गर्ने कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म छान्नुहोस्।
- तपाईंको घरमा ग्यास हीटर भएका सबै बेडरूम र कोठाहरू नजिक कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म राख्नुहोस्।
- कार्बन मोनोअक्साइड अलार्म राख्न र प्रयोग गर्न निर्देशनहरू पालना गर्नुहोस्।
कोहि व्यक्ति कार्बन मोनोअक्साइडबाट बिरामी भएको कसरी थाहा पाउन सकिन्छ?
कार्बन मोनोअक्साइडबाट देखिने बिमारीको लक्षणहरू जान्नु उपयोगी हुन्छ।
तपाईंले जति धेरै कार्बन मोनोअक्साइड सास बाट लिनुहुन्छ, बिमारीका लक्षणहरू त्यति नै खराब हुन्छन्।
यो ग्यासमा
थोरै मात्रामा सासबाट लिँदा निम्न स्थिती हुन सक्छ:
- टाउको दुख्ने
- वाकवाकी
- बान्ता
- कमजोरी महसुस गर्ने।
यो ग्यासमा
ठूलो मात्रामा सासबाट लिनाले निम्न स्थिती हुन सक्छ:
- चक्कर आउनु
- बेहोसी महसुस हुनु
- चेतना हराउनु
- मस्तिष्कमा दीर्घकालीन चोटपटक र मृत्यु।
यदि मलाई कोही कार्बन मोनोअक्साइडबाट बिरामी छ भन्ने लाग्यो भने म के गर्न सक्छु?
यदि कसैलाई चक्कर लागेको छ वा बेहोश भएको छ वा चेतना गुमाएको छ भने, यो आपतकालीन अवस्था हो। तीन शून्य (000) मा फोन गर्नुहोस्।
यदि कसैलाई टाउको दुखाइ, वाकवाकी वा बान्ता भएको छ वा कमजोर महसुस भएको छ भने:
सबैलाई घरबाट बाहिर ताजा हावामा निकाल्नुहोस्।
कुनै पनि समयमा सल्लाहको लागि विषादी सूचना केन्द्र (Poisons Information Centre) लाई 13 11 26 मा फोन गर्नुहोस्।
यदि तपाईंलाई दोभाषे चाहिन्छ भने , TIS लाई 131 450 मा फोन गर्नुहोस् र विषादी सूचना केन्द्रमा कुरा गर्न भन्नुहोस्।
थप जान्नुहोस्
तपाईंको घर न्यानो बनाउने सुरक्षित तरिकाहरूको बारेमा थप जान्नको लागि यी वेबसाइटहरू हेर्नुहोस्: